Uyarlamalı Sinirsel Bulanık Çıkarım Sistemi (Canfıs) Kullanılarak Taban Suyu Derinliğinin Belirlenmesi

Özet Taban suyu derinliğinin özellikle tarımsal amaçlı sulama yapılan bölgelerde sürekli takip edilmesi gereklidir. Ancak taban suyunun takibi işlemleri maliyet ve zaman açısından önemli külfetler getirmektedir. Bundan dolayı özellikle akarsu akımı veya yağışlar gibi hidrolojik verilerle, taban suyu arasında bir korelasyon kurulup, taban suyunun bu veriler kullanılarak tahmin edilebilmesi oldukça önemlidir. Bu çalışmada akım ayırma işlemlerinde başarı ile kullanılabildiği belirlenen Uyarlamalı Sinirsel Bulanık Çıkarım Sistemi (CANFIS) ile debi, yüzeysel akış ve taban akışı verileri kullanılarak taban suyu derinliği belirlenmeye çalışılmıştır. Yüzeysel akış ve taban akışı, toplam akarsu akımından İngiliz Hidroloji Enstitüsü yöntemi (İHEY) kullanılarak bulunmuştur. Taban suyu derinlikleri ile ilgili sonuçlar Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne (5. Bölge) ait kuyulardan alınmıştır. Uygulama sonuçları hata analizi ve saçılım grafikleri kullanılarak test edilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, toplam akarsu akımının girdi olarak kullanılmasından elde edilen sonuçların, gerçek taban suyu ölçüm değerlerine benzerliği (R2=0,73) diğer tüm uygulamalardan yüksektir. Ayrıca gerçek değerlere benzerlik açısından, İHEY de taban akışında elde edilen sonuçlar (R2=0,66) yüzeysel akıştan elde edilen sonuçlara göre (R2=0,55) yüksek bulunmuştur. Bununla birlikte toplam akarsu akımının girdi olarak kullanıldığı uygulamada özellikle taban suyunun minimum ve maksimum değerler yaptığı dönemlere en yakın tahminlerin yapılabildiği görülmüştür.