Çevre Sorunlarına Duyarlılık Bağlamında Hz. Peygamber’in Hayvanlarla İlgili Tutum ve Davranışları

Yüce Allah, kâinatı bir denge içerisinde yaratmıştır. Bu dengenin bozulması, dengenin korunmasını sağlayan veyahut sağlanmasında katkısı olan nice varlıkları etkilemektedir. Kuşkusuz evrendeki dengenin bozulması konusunda masum olan ve sorumluluğunu daima yerine getiren varlıklardan birisi hayvanlardır. Müslümanlar, kendini ifade edemeyen bu dilsiz hayvanlara karşı Hz. Peygamber’in ifadesiyle “Yüce Allah’tan korkmaları” gerekmektedir. Çünkü onlar bir can taşımakta, Yüce Allah’ı tesbih etmekte ve O’nun varlığına delalet işlevi görmektedirler. Bu bağlamda Kur’an’da bazı hayvanların adları zikredilerek yemin yapılması da oldukça manidardır. Hz. Peygamber, hayvanlara saygı, şefkat ve merhametle muamele edilmesini, onların beslenmelerine özen gösterilmesini tavsiye etmiştir. Bu öğütlerinin yanı sıra onların temizlik ve bakımlarına dikkat edilmesi, onlara işkence yapılmaması ve haksız yere öldürülmemeleri konularında da ikazlarda bulunmuştur. Hatta hayvanların sebepsiz yere öldürülmemelerini, şayet onlardan kesim yoluyla istifade olunacaksa, bu işlemin temiz ve vicdanlı bir şekilde yapılmasını emretmiştir. O (sav)’nun susayan bir köpeğe su veren adamın ödüllendirileceği, buna mukabil bir kediyi hapseden kadının ise cezalandırılacağı konusundaki temsili anlatımları hayvanlara gösterilecek duyarlılığın zirve noktasıdır. Deveye aşırı yük yükleyip aç bırakan sahibini azarlaması ve hayvanlar arasında dövüş tertiplenmesini yasaklaması da bu minvalde değerlendirilebilecek önemli tutumlardır. Şüphesiz bu bildiride nakledeceğimiz Hz. Peygamber’in böylesi uygulamaları, 1990 yılında halka açıklanan Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 14. Asır önce tescillenmiş halidir.