Doğal Çevreye Karşı Etik Olmayan Davranışlar Üzerinde Ahlaki Çözülmenin Etkisi

İnsan yalnızca insanlara karşı ahlaken yükümlü bir varlık değildir. İnsan ilişki içinde olduğu canlı cansız tüm çevreye karşı sorumlulukları olan varlıktır. İnsan diğer insanlara karşı ahlaki yükümlülüklerini sosyalleşme süreci içinde öğrendiği gibi doğal çevresine karşı ahlaki yükümlülüklerini de sosyalleşme sürecinde öğrenir. Bilişsel düzeyde çoğu insan doğal çevreye karşı ahlaki yükümlülüklerinin farkında olsa bile davranışsal düzeyde ahlaki ilkeleri ihlal ederek davranabilmektedir. İnsanlar doğal çevreye karşı ahlaki ilkeleri ihlal ederek doğaya zarar veren davranışları bir takım psiko-bilişsel mekanizmalara başvurarak kolaylıkla yapabilmektedir. Bu temel problem çerçevesinde bu araştırmada Kastamonu Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin doğal çevresine karşı sorumluluklarını belirsizleştirmede psiko-bilişsel bir süreç olan ahlaki çözülme mekanizmalarına (haklılaştırma, sorumluluğu yayma, sorumluluğun yer değişmesi, suç atfetme, kıyaslama gibi) başvurma düzeylerinin doğal çevreye yönelik gayri ahlaki olarak nitelenebilecek davranışları üzerindeki etkisini incelemek amaçlanmaktadır. Araştırma ilişkisel modelde yapılandırılmıştır. Araştırma evrenini 2015–2016 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Kastamonu Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenim görmekte olan öğrenciler oluşturmaktadır. Evrenin tamamı örneklem olarak alındığından ayrıca örneklem seçimine gidilmemiştir. Araştırmacı tarafından Albert Bandura’nın Ahlaki Çözülme Ölçeğinin doğal çevreye yönelik ahlaki çözülmeye adapte edilmesiyle oluşturulan 32 soruluk anket formu, Çevresel Tutum Ölçeğinin (Uzun ve Sağlam, 2006) davranış alt boyutu veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırma süreci devam etmektedir.