Ahlak ve Estetik Dengesi Bakımından Çevreye Karşı Tutumumuz Üzerine Felsefi Bir Soruşturma

Felsefenin aksiyolojik iki temel öğesi vardır. Biri ahlak diğeri ise estetik. Ahlak, değer ifadesi olarak “iyi” ile nitelerken, estetik “güzel” ile nitelemede bulunur. Güzel ve iyi nitelemeleri bazen birbirini tazammun da edebilirler. Bize göre bu durumun ortaya çıktığı alanlardan biri de çevredir. Çevreye ilişkin tutumumuzun kökeninde “ahlaki” bir telakki mi vardır yoksa estetik kaygılar mı? biçiminde bir soru sorulabilir. Örneğin Platon’un mimesisini (taklit) kabul ettiğimiz bir durumda, doğanın bir taklit olması hasebiyle, sanat, dolayısıyla estetik güzel olanın olgusal taklidi olarak karşımıza çıkar. Bu nedensel ilişkinin doğal sonucu ise “taklidin taklidi” olacaktır. Bu taktirde estetik var olanın muhafazası ve tekrarı olmak durumundadır. Böyle düşünüldüğünde ise çevreye ilişkin tutumuz, doğrudan muhafaza edici bir hâl alır, ve böylece doğrudan ahlak alanına da girmiş oluruz. İşte bu çalışma, “güzel” ve “iyi” ideasını merkeze alarak ahlak ve estetik dengesinin çevre ile olan ilişkimizdeki belirleyiciliğine dair bir soruşturmayı hedeflemektedir.