KUR’AN’A GÖRE İNSAN-ÇEVRE İLİŞKİSİ

İnsan-çevre ilişkisi, ekolojik krizin yaşanmakta olduğu dünyamıza şimdi ve gelecek adına daha iyi umutlar beslememizi sağlamak amacıyla çeşitli disiplinler tarafından ele alınmakta ve bu alanda çeşitli tespitler/iddialar/kuramlar ortaya atılmaktadır. Ancak bu yaklaşımların hepsi, sebepten ziyade sonuca odaklandığı için yetersiz kalmakta ve önerileri de sorunun temeli ele alınmadığı için çözüm sağlayıcı olmamaktadır. İnsanın nihai gayesi, kutsallıkla münasebet kurmaktır; bu yüzden Kur’an-ı Kerim’de evrendeki her şeyin bir “ayet” olarak insanoğluna sunulduğu belirtilir. Ama insan, kutsallıkla/dinle olan bağını koparır ve kendisini Tanrı yerine koymaya çalışırsa, ona engel olabilecek hiçbir şey kalmayacaktır. Zaten günümüzde yaşanan derin ekolojik krizlerin kaynağı da, insanın kendine biçtiği bu konum dolayısıyladır. Günümüzde çevreyi korumak adına çıkarılan yasalardan ve çeşitli koruma tedbirlerinden istenilen düzeyde verim alınamamasının temelinde de, dini, hayatın dışına atarak, merkeze insanın kendini konumlandırması yatmaktadır. Bu yüzden yapılması gereken, öncelikle insanın kâinattaki konumunun netleştirilmesi ve çevreyle olan ilişkisinde bitmek bilmeyen ihtiras ve arzularına gem vurabilecek manevî bir alanın oluşturulması gerekmektedir. Bu çalışmada, çevre krizinin baş aktörü olan insan ve onun yeryüzündeki konumlandırılması Kur’an eksenli olarak ele alınacak ve çeşitli kavramlar eşliğinde (hilafet/emanet/ayet/kutsiyet vb.) insan-çevre münasebeti işlenecektir. Kur’an eksenli bir okuma, insan-çevre arasındaki bozulmuş olan ahengi sağlayacak ve pek çok soruna kökten çözüm olacaktır.